Het centrum van Paramaribo

Zo, het was even geleden, maar daar ben ik weer. Pak je hawaii-shirt, je fotocamera en je veel te grote pet met foute zonnebril er maar alvast bij, want we gaan eens lekker ongegeneerd de toerist uithangen! In deze blog neem ik jullie namelijk mee naar het centrum van Paramaribo. 

Maar voordat we van start gaan, begin ik deze blog nog wel even met een kleine disclaimer. Paramaribo heeft namelijk een rijke geschiedenis. En laat geschiedenis nu net een van mijn grote passies zijn. Mijn historische kennis deel ik gevraagd, maar vooral ook ongevraagd, met iedereen die het maar horen wil. Dat is vrijwel niemand, maar dat mag wat mij betreft de pret niet drukken. Degenen die mijn passie voor geschiedenis niet delen, zullen even door de zure appel heen moeten bijten, want ik ga in deze blog even lekker los. Maar wees gerust, ik zal mij beperken tot slechts enkele gebouwen en ik beloof plechtig dat ik jullie niet zal overladen met allerlei (on)zinnige historische feitjes. Hoewel, plechtig…, ik ga het in ieder geval proberen. Dat is ook wat waard toch? Zet je schrap, want de rondleiding begint nu.

Paramaribo, de stad die ik 10 maanden lang mijn woonplaats mag noemen, is gelegen aan de Surinamerivier. Nadat een Nederlands schip eerder al voorzichtig een kijkje nam in deze rivier en ook de Fransen zich in dit gebied kort lieten gelden, waren het de Britten die in 1651 op een strategisch gelegen plaats een nieuw fort bouwden en het de naam Fort Willoughby gaven. In 1667 wist een Zeeuws eskader dit fort te veroveren en werd het fort omgedoopt tot Fort Zeelandia. Het begin van ruim 300 jaar Nederlandse aanwezigheid in Suriname. 

Fort Zeelandia is uiteindelijk uitgegroeid tot de stad Paramaribo. Rondom het fort staan goed onderhouden, uit de 18e eeuw daterende officierswoningen. Naast 1667 is er nog een ander jaartal onlosmakelijk met Fort Zeelandia verbonden. Het was namelijk in dit fort waar op 8 december 1982 de beruchte Decembermoorden plaatsvonden. Ik heb op de exacte plek gestaan waar de executies hebben plaatsgevonden en het heeft veel indruk op mij gemaakt. De kogelgaten in de muur (waarvan sommige zijn verwijderd voor forensisch onderzoek) vormen stille getuigen van de misdaad die Suriname tot op de dag van vandaag verdeeld houdt.

Aan de voet van het fort staat een standbeeld van Koningin Wilhelmina, die met haar koninklijke blik weemoedig uitkijkt over de Surinamerivier. Dit standbeeld stond vroeger voor het voormalige Gouvernementshuis aan het destijds geheten Oranjeplein, maar aan de vooravond van de Surinaamse onafhankelijkheid op 25 november 1975 is uit vrees voor ongeregeldheden dit beeld verwijderd en heeft het een minder prominente plaats bij Fort Zeelandia gekregen. Op deze manier blijft Wilhelmina, die nooit één voet op Surinaamse bodem heeft gezet, ook na de onafhankelijkheid aanwezig in het land dat ooit tot het Koninkrijk der Nederlanden behoorde.  

Vanaf het fort vervolgen wij onze voettocht langs de rivier naar Waterkant, een van de belangrijkste straten van Paramaribo. Vanaf deze plek heb je een mooi uitzicht over de Surinamerivier met de verderop gelegen Jules Wijdenboschbrug (of ‘Bosjebrug’ zoals de brug in de Surinaamse volksmond heet). Waterfront is de plek waar vroeger de vrachtschepen en de schepen met immigranten aanlegden. In de straat bevinden zich mooie koloniale huizen en gebouwen, waarvan veel bouwwerken wegens geldgebrek helaas niet in goede staat zijn. Omdat ik jullie niet wil vermoeien met foto’s van op elkaar lijkende gebouwen, zal ik in deze blog de straat niet verder in lopen.

We zijn inmiddels aangekomen op het Onafhankelijkheidsplein, dat vóór de onafhankelijkheid van Suriname het Oranjeplein/Gouvernementsplein heette. Aan dit plein is ook mijn werk gelegen. Het Onafhankelijkheidsplein zie ik hierdoor dagelijks, maar nu heb ik eindelijk eens de gelegenheid om alles goed op de foto te zetten. Terwijl mijn huisgenoot een ongeëvenaard tempo aan de dag legt om alle bezienswaardigheden rondom het plein in recordtempo op de gevoelige plaat vast te leggen, neem ik goed de tijd. Uiteraard heb ik hier een zonnige dag voor uitgekozen, want dat het soms ook weleens bewolkt is en zelfs regent in Paramaribo, dat ga ik jullie natuurlijk niet vertellen.

Het meest prominente gebouw aan het Onafhankelijkheidsplein is het presidentieel paleis, de ambtswoning van de president van Suriname. In de koloniale tijd zetelde de gouverneur van Suriname in dit gebouw, dat toen nog het Gouvernementshuis werd genoemd. Op de plaats waar tot aan de onafhankelijkheid het standbeeld van Wilhelmina heeft gestaan, staat nu een hoge vlaggenmast waar bovenin de Surinaamse vlag trots wappert. Nu begon ik deze blog met de belofte dat ik jullie niet zou overladen met allerlei feitjes. Aangezien ik een man van mijn woord ben, houd ik mij hier natuurlijk keurig aan. Ik ga jullie dus niet vertellen dat het paleis tussen 1728 en 1734 is gebouwd en evenmin dat het gebouw sinds die tijd geplaagd is door gebreken en achterstallig onderhoud. Ook het feit dat het eeuwenoude, op de gevel van het gebouw prijkende wapen van de Geoctrooieerde Sociëteit van Suriname in 2015 is vervangen door het wapen van Suriname, hebben jullie niet van mij. 

Schuin tegenover het presidentieel paleis aan de rechterzijde bevindt zich het gebouw waarin ik werk, het Hof van Justitie, waar ik in een latere blog uitgebreid aandacht aan zal besteden. Naast het Hof staat het Ministerie van Financiën, dat met zijn statige zuilen en kerktoren een markant bouwwerk vormt. Voor dit gebouw staat een standbeeld van Jopie Pengel, een prominent Surinaams politicus uit de jaren zestig, en naast het gebouw staat het Duplessishuis. Dit huis is vernoemd naar haar vroegere bewoner Maria Susanna du Plessis, een berucht slavendrijfster waarvan zelfs haar meest wrede concullega’s vonden dat ze te ver ging in de slechte behandeling van haar slaven. Zo leert de overlevering dat zij een borst van een van haar slavinnen heeft laten afsnijden omdat haar man zijn oog daarop net iets te lang liet vallen. 

Tegenover het Duplessishuis ligt een ruïne, waar ooit de Staten van Suriname (het Surinaamse parlement in de koloniale tijd) gevestigd was, maar helaas is het historische Statengebouw door een brand in 1996 verloren gegaan. Sindsdien zetelt de Nationale Assemblee, zoals het parlement van Suriname sinds 1987 heet, aan het Onafhankelijkheidsplein, links tegenover het Presidentieel Paleis. Slechts een groot houten bord bij de ruïne herinnert aan het prachtige gebouw dat hier ooit stond. Eeuwig zonde, zeker als je je bedenkt dat het terrein van het Statengebouw nu gebruikt wordt als parkeerterrein… 

In de straat waarin de ruïne van het Statengebouw ligt, is op loopafstand de Sint-Petrus-en-Paulus Kathedraal gelegen. Dit bouwwerk, dat het grootste houten kerkgebouw van de Caraïben is, heeft recent een nieuw likje verf gekregen, maar door de tropische hitte is het proces van verbladering van de verf helaas alweer begonnen.  

We sluiten de wandeling rondom het Onafhankelijkheidsplein af met een bezoek aan de Palmentuin. Deze tuin, die in een eerdere blog al eens ter sprake kwam toen ik jullie vertelde over de viering van het Holi Phagwa-feest, ligt direct achter het presidentieel paleis en maakte vroeger ook onderdeel uit van de tuin van het paleis. In de 20e eeuw is de Palmentuin echter opengesteld voor het publiek en het is sindsdien vrij toegankelijk. De metershoge koningspalmen zijn in de 17e eeuw gepland in opdracht van de toenmalige gouverneur van Suriname. In die tijd vormde de Palmentuin een ontmoetingsplaats voor de zonen en dochters van de koloniale elite die op zoek waren naar een huwelijkskandidaat.

Zo, zijn jullie er nog? Hebben jullie het een beetje wakker kunnen houden? Ik heb me in ieder geval uitstekend vermaakt in deze blog, al heb ik me echt in moeten houden. Denk niet dat het lezen van deze blog vrijblijvend is geweest, want na terugkomst in Nederland ga ik jullie overhoren om te controleren of jullie goed opgelet hebben. 

Voor nu is het tijd om naar bed te gaan, want er staat een mooie tour naar de binnenlanden van Suriname op het programma. Daarover zal ik jullie de volgende keer vertellen.

Odi odi!